واکنش عملکردی گندم نان و دوروم به غلظت های مختلف اکسین و سیتوکینین در شرایط تنش خشکی آخر فصل

تنش خشکی مهم‏ترین عاملی است که در بیشتر مراحل رشد گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک باعث محدودیت در رشد و دستیابی به عملکرد زیاد می گردد. در یک پژوهش مزرعه ای، تأثیر مصرف تنظیم کننده های رشد اکسین در سه سطح (صفر، 20 و 40 میلی‏گرم در لیتر) و سیتوکینین نیز در سه سطح (صفر، 50 و 70 میکرومولار) به صورت محلول پاشی در مرحله گرده افشانی، بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم نان (رقم شیراز) و ماکارونی (رقم یاواروس) در شرایط تنش کم آبی (آبیاری معمول و قطع آبیاری در مرحله گل-دهی) بررسی گردید. این آزمایش در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز و در سال زراعی 90-1389 به‏صورت اسپلیت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تنش کم آبی باعث کاهش معنی دار تعداد دانه در سنبله (25% در ارقام شیراز و یاواروس)، وزن هزار دانه (به‏ترتیب 14 و 30% در ارقام شیراز و یاواروس)، تعداد دانه در واحد سطح (30% در ارقام شیراز و یاواروس)، عملکرد دانه (به‏ترتیب 15 و 35% در ارقام شیراز و یاواروس)، عملکرد بیولوژیک (به‏ترتیب 13 و 35% در ارقام شیراز و یاواروس) و شاخص برداشت (به‏ترتیب 15 و 27% در ارقام شیراز و یاواروس) گندم گردید. محلول پاشی با اکسین و سیتوکینین در شرایط آبیاری معمولی موجب بهبود عملکرد و اجزای عملکرد دانه گردید. بنابراین، از این پژوهش چنین نتیجه-گیری شد که کاربرد 40 میلی گرم در لیتر اکسین برای گندم نان و سیتوکینین 70 میکرومولار برای گندم ماکارونی، تنها در شرایط عدم تنش خشکی موجب بهبود عملکرد دانه شد.